Αστική λαϊκή μουσική της Κρήτης από τον Ross Daly την Παρασκευή 18/9 στο Αρχαίο Ωδείο

Σφάλμα

[sigplus] Critical error: Image folder is expected to be a relative path w.r.t. the image base folder.

Βρίσκεστε εδώ: Αρχική

Ενημέρωση

Πολιτιστικά θέματα

Αστική λαϊκή μουσική της Κρήτης από τον Ross Daly την Παρασκευή 18/9 στο Αρχαίο Ωδείο

Πολιτιστικά Θέματα

Πέμπτη, 17 Σεπτέμβριος 2015 10:24

[sigplus] Critical error: Image folder is expected to be a relative path w.r.t. the image base folder.

522 th H Ορχήστρα παραδοσιακών οργάνων του Δημοτικού Ωδείου Πατρών, ανταμώνει την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου με τον Ross Daly, μια από τις σημαντικότερες μορφές στο χώρο των μουσικών ιδιωμάτων της Ανατολικής Μεσογείου και τον κρητικό τραγουδιστή και λαουτιέρη Γιώργο Μανωλάκη και υπό την καθοδήγηση του Ευγένιου Βούλγαρη, φέρνουν στο προσκήνιο την Αστική Λαϊκή Μουσική της Κρήτης με τίτλο «Ταμπαχανιώτικα Τραγούδια».

Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στις 9.30 το βράδυ – θα μεταδοθεί απευθείας από το Ραδιόφωνο της ΕΡΤ Πάτρας – στο Ρωμαϊκό Ωδείο και επί σκηνής θα βρεθεί η 30-μελής Ορχήστρα Παραδοσιακών οργάνων του Δήμου.

Tα Ταμπαχανιώτικα τραγούδια

Ως ταμπαχανιώτικα ή μανέδες προσδιορίζουμε τα μη χορευτικά τραγούδια των αστικών περιοχών της δυτικής Κρήτης, που αναπτύχθηκαν κυρίως (όσα έχουν διασωθεί) τον 19ο και τον 20ό αιώνα σε αλληλεπίδραση του χριστιανικού και του μουσουλμανικού στοιχείου των περιοχών αυτών, καθώς και της κρητικής αστικής μουσικής με την αντίστοιχη μουσική της Μικράς Ασίας και αργότερα με το ρεμπέτικο.

Ο όρος "ταμπαχανιώτικα" σχετίζεται με τους ταμπαχανέδες (τα βυρσοδεψεία) και με τα Ταμπάχανα, τις συνοικίες των βυρσοδεψών (π.χ. τα Ταμπάχανα της Σμύρνης, όπου και ταμπαχανιώτικα τραγούδια).

Στη δισκογραφία [που τα "έπιασε" βέβαια από τη δεκαετία του 1930 και εντεύθεν (με εξαίρεση τα ρεμπέτικα που ηχογράφησε από το 1926 ο κορυφαίος λυράρης Χαρίλαος Πιπεράκης, 1892-1981, ο οποίος όμως έδρασε και ηχογράφησε στις Η.Π.Α)] χαρακτηρίζονται επίσης "τραγούδια της ταβέρνας" και "τραγούδια μερακλίδικα".

Σήμερα είναι γνωστότερα τα μικρασιατικού ύφους τραγούδια που δημιουργήθηκαν από τους ελληνικούς πληθυσμούς της Μ. Ασίας από τα μέσα του 18ου αιώνα μέχρι και τα χρόνια της μεγάλης καταστροφής του 1922, που πέρασαν στο "κρητικό ρεπερτόριο" μέσα από διάφορες παραλλαγές των μουσικών και τραγουδιστών της Κρήτης... (όμως) είναι βέβαιο ότι η πρόωρη ανάπτυξη του Ηρακλείου, των Χανίων, και του Ρεθύμνου σε σχέση με αυτή της Σμύρνης, του κυριώτερου χώρου παραγωγής ελληνικού πολιτισμού, και η εγκατάσταση πληθυσμών κρητικής προελεύσως κατά τη διάρκεια του 18ου και 19ου αιώνα εκεί, πρέπει να μετέφερε και τις πολιτισμικές λειτουργίες, που με το πέρασμα των χρόνων ενσωματώθηκαν στο Σμυρνέικο τραγούδι σαν κρητικό ιδίωμα" (Παναγιώτης Κουνάδης, εισαγωγή στη συναυλία του Μάνου Μουντάκη "Κρήτη-Μικρά Ασία, Μουσικοί Διάλογοι", Ρέθυμνο 26.8.98).

Πρόγραμμα συναυλίας

Σταφιδιανός σκοπός
Δακρύζω με παράπονο
Όσο σιμώνει ο καιρός
Αχ νενέ μου
Όσο βαρούν τα σίδερα
Οξω τ' αχείλι μου γελα
Ο παραπονιάρης
Στ' αραχνιασμένο μνήμα μου
Σαν δεις αγάπης δάκρυα
Το μερακλίδικο πουλί
Κρυφά για σένα θα πονώ
Συρτά Ροδινού
Τα βάσανά μου χαίρομαι
Μικρό μελαχρινό
Και συ στον ύπνο μου σκληρά
Βαρύς πισκοπιανός
Ιντα 'χεις γιασεμάκι μου
Πονεμένη καρδιά
Φιλεντέμ

Ross Daly

Το ταξίδι του Ross Daly στις μουσικές του κόσμου είναι ταυτόχρονα μια πορεία ζωής. Γεννημένος στην Αγγλία από Ιρλανδούς γονείς, ταξιδεύει μαζί τους σε πολλές χώρες και σύντομα αναδύεται το βαθύ του ενδιαφέρον για τη μουσική. Το πρώτο του όργανο είναι ένα τσέλο, ενώ στα δώδεκά του, στην Ιαπωνία, ξεκινά τη μελέτη της κιθάρας. Στα τέλη της δεκαετίας του '60 βρίσκεται στο San Francisco. Έχοντας βιώσει την κλασική πειθαρχία, αλλά και το κλίμα ελευθερίας και πειραματισμού της εποχής, έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τη μουσική παράδοση της Ανατολής, γεγονός που άλλαξε ριζικά τη ζωή του...

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι' αυτόν είχε η Ινδική κλασική μουσική, η οποία έτυχε να είναι η πρώτη μη δυτική παράδοση την οποία μελέτησε εμπράκτως. Στα χρόνια που ακολούθησαν ταξίδεψε εκτενώς, μελετώντας μια ποικιλία μουσικών οργάνων και παραδόσεων. Την εποχή αυτή δίνει έμφαση στη μουσική της Ινδίας και του Αφγανιστάν.

Το 1975 ταξίδεψε στην Κρήτη, την οποία είχε προηγουμένως επισκεφθεί για ένα σύντομο διάστημα το 1970 και το 1972, όπου είχε εντυπωσιαστεί πολύ από τη λύρα. Έπειτα από μία εξάμηνη περιήγηση από χωριό σε χωριό, όπου έρχεται σε επαφή με λαϊκούς μουσικούς , εγκαταστάθηκε στα Χανιά και ξεκίνησε να μελετά την κρητική λύρα με το μεγάλο δάσκαλο Κώστα Μουντάκη. Η μαθητεία του διήρκεσε πολλά χρόνια. Την ίδια περίοδο επισκεπτόταν συχνά την Τουρκία όπου μελέτησε την Κλασική Οθωμανική καθώς και την λαϊκή τουρκική μουσική. Έπειτα από αρκετά χρόνια εντατικής εκπαίδευσης σε διάφορες μουσικές παραδόσεις , το ενδιαφέρον του Ross Daly στρέφεται έντονα στη σύνθεση δίνοντας έμφαση στις διάφορες πηγές τις οποίες είχε μελετήσει. Σήμερα έχει κυκλοφορήσει περισσότερους από εικοσιπέντε δίσκους με συνθέσεις του, όσο και με δικές του διασκευές διαφόρων παραδοσιακών μελωδιών που είχε συγκεντρώσει κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του. Η Κρήτη εξακολουθεί να αποτελεί μία βάση για την προσωπική και τη μουσική του έρευνα , ενώ ταυτόχρονα ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο δίνοντας συναυλίες με περιεχόμενο τη μουσική του.

Δεξιοτέχνης πολλών μουσικών οργάνων ο ίδιος, ο Ross Daly έχει συμπράξει επανειλημμένως με μεγάλους μουσικούς από όλο τον κόσμο δουλεύοντας μέσα στη μουσική πειθαρχεία των ανατολικών παραδόσεων, εξερευνώντας ταυτόχρονα νέες φόρμες και το δημιουργικό αυτοσχεδιασμό. Μεταξύ άλλων, παίζει κρητική λύρα, Αφγανικό ραμπάμπ , λαούτο, πολίτικη λύρα, σαράνγκι, ούτι, σάζι και ταμπούρ. Μοναδικός ως συνθέτης, ο Ross Daly χτίζει τις συνθέσεις του γύρω από τις λεπτές αποχρώσεις και τις ζωντανές συναντήσεις των διαφόρων ήχων των παραδόσεων που έχει μελετήσει. Η στενή προσωπική σχέση του με τους μουσικούς με τους οποίους συνεργάζεται είναι εξέχουσας σημασίας για τον ίδιο τον Daly, καθώς πιστεύει ότι αυτό το εσωτερικό δέσιμο είναι που δίνει ζωή στη μουσική. Ο μοναδικός ήχος της μουσικής του αντανακλά την προσωπική του φιλοσοφία, επηρεασμένη από την παράδοση των Σούφι , η οποία τονίζει την ιερή φύση της ίδιας της μουσικής , την τεράστια δύναμη που εμπεριέχει καθώς και την αναγκαιότητα, για αυτούς που ασχολούνται με αυτήν, να της παραδοθούν ανιδιοτελώς και ανεπιφύλακτα . Η διαδικασία αυτή έχει ως αποτέλεσμα μία υπερβατική και πνευματική μουσική εμπειρία , την οποία μοιράζονται οι μουσικοί με τους ακροατές και που δεν έχει την παραμικρή σχέση με τους σύγχρονους όρους "World music"και "Ethnic". Η μουσική του Ross Daly προσφέρει κάτι που όλο και πιο δύσκολα βρίσκει κανείς στις μέρες μας: τη συνέχεια και την ενότητα. Το να γίνεται κανείς κοινωνός της ουσίας της μουσικής που δεν έχει κανένα φυσικό όριο, είναι μία μαγική εμπειρία πέρα από το χώρο και το χρόνο , ενώνοντας τη φυσική ροή των αρχαίων παραδόσεων με τις πιο σύνθετες ανάγκες του σύγχρονου ακροατή.

Ο Ross Daly έχει εμφανιστεί σε πολλές χώρες και θέατρα όπως: Theatre de la Ville, Paris (1992-93, 2002,2003,2005), The Athens Concert Hall, Athens,(1993),Festival of Jerusalem (1995), Luxembourg(1994), Passionskirche, Berlin (1994,95,96), Aarhus, Denmark(1997), Huset theatre,Ahlborg, Denmark (1995-97), Copanhagen, Denmark (1995-97), Archaeological Museum Madrid 1998-99, 2001, Festival of Murcia, Spain (1999), Cemal Resit Rey Conser Salonu, Istanbul (1997), Lycabettus Theatre, Athens 1987,91,93,98), Queen Elizabeth Hall, London (1998-2000-2), WDR, Munich (1999), WDR Wuppertal (1992), Luxembourg (1992), Nuremberg (1992), Frankfurt (1992).

Σήμερα συνεχίζει να ταξιδεύει και να δίνει συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ ταυτόχρονα διευθύνει το Μουσικό Εργαστήρι "Λαβύρινθος" (www.labyrinthmusic.gr) στο χωριό Χουδέτσι στην Κρήτη.

Σχολή Παραδοσιακών Οργάνων

Η Σχολή Παραδοσιακών Οργάνων του Δημοτικού Ωδείου Πατρών ξεκίνησε τα μαθήματά της το 1999, με υπεύθυνο τον Χρήστο Τσιαμούλη, ο οποίος στα έξι χρόνια της παρουσίας του στην Πάτρα την καθιέρωσε στον χώρο των σπουδών των ανατολικών μουσικών παραδόσεων. Από το 2005 υπεύθυνος της Σχολής είναι ο Ευγένιος Βούλγαρης.

Εκτός από το διδακτικό της έργο η Σχολή έχει να επιδείξει και μία σειρά επιτυχημένων εκδηλώσεων που αναδεικνύουν τον τρόπο με τον οποίο προσπαθεί να προσεγγίσει τη μουσική πράξη ως απαραίτητο συμπλήρωμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, διερευνώντας νέους τρόπους παραγωγής ενός ουσιαστικού και δυναμικού «μουσικού λόγου» στο παρόν.

Η ορχήστρα της Σχολής παρουσιάσει σε συναυλίες τις μουσικές παραστάσεις, "Κύκλοι Παθών" το Πάσχα του 2004 , το μουσικό αναλόγιο "Το βλογημένο το μαντρί" τα Χριστούγεννα του 2004 , και το "Ζωοφορίας το μέλος" τα Χριστούγεννα του 2005 στο Πανεπιστήμιο Πατρών, "Μουσικές ιστορίες από την Ελλάδα της Ανατολής" τον Ιούνιο του 2011, "Ζεϊμπέκικο: 9 σημάδια στον χρόνο" τον Δεκέμβριο του 2013 στην Πάτρα και Αύγουστο του 2014 στην Κρήτη, προσκεκλημένη από τον Ross Daly προκειμένου να συμμετάσχει στο 5ο Houdetsi Festival. Στα πλαίσια του φεστιβάλ "Θρησκεία και Τέχνη", παρουσίασε τις συναυλίες με θέμα "Το εξωτερικό μέλος στην Βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική παράδοση" τον Νοέμβριο του 2008 και " AYIN - Η μουσική τελετουργία των Mevlevi Δερβίσιδων" τον Φεβρουάριο του 2012.

Η Σχολή έχει εξάλλου θεσμοθετήσει μία σειρά εκδηλώσεων στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης που παρουσιάστηκαν με τίτλο "Μουσικές Κυριακές του Ιουνίου" (2003, 2005, 2008 και 2009), "Άνοιξη: Κυριακάτικα πρωινά" (2004), και "Μουσικές βραδιές του Ιουνίου" (2006, 2010).

Το Μάρτιο του 2009 και τον Δεκέμβριο του 2010 σε συνεργασία με το Λύκειο Ελληνίδων οργανώθηκαν οι μουσικοχορευτικές παραστάσεις με τίτλο "Ανατολικά του Αιγαίου" και "...ας τραγουδήσω κι ας χαρώ..." αντίστοιχα, στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, ενώ το Μάιο του 2009 συνέπραξε με το χορευτικό τμήμα των Πολιτιστικών Φοιτητικών Ομάδων του Πανεπιστημίου Πατρών. Τέλος, στα πλαίσια των Ανοιχτών Δράσεων του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου η Σχολή φιλοξένησε και συνδιοργάνωσε σειρά καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και διαλέξεων, από το Μάϊο του 2009 μέχρι και σήμερα.

Γιώργος Μανωλάκης - Βιογραφικό

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1982 και γνώρισε την μουσική μέσα από την οικογένεια του. Στα οκτώ χρόνια του ξεκίνησε να μαθαίνει λαούτο από τον πατέρα του, Κωστή Μανωλάκη, δεξιοτέχνη στη λύρα και το λαούτο και ακολουθώντας την πορεία του, τον συνοδεύει από πολύ μικρή ηλικία σε παραδοσιακά κρητικά γλέντια. Στα 14 του χρόνια ξεκινά μαθήματα σε ωδείο πάνω στο μπουζούκι με τους Τρικάλη Κώστα, Ανδρέα Στεφανάκη και Ιωσήφ Κέρπελη. Ανακαλύπτει τη δράση του Φουσταλιέρη και του Κουτσουρέλη, οι οποίοι θα αποτελέσουν σπουδαία μουσικά πρότυπα στην καριέρα του. Από τα 16 του και για αρκετά χρόνια παίζει κυρίως ρεμπέτικα τραγούδια σε τοπικά μαγαζιά του Ηρακλείου. Εκτός από λαούτο και μπουζούκι, παίζει επίσης μαντολίνο, τζουρά, μπαγλαμά, κιθάρα και μπουλγαρί.

Η πρώτη του επίσημη παρουσία στο χώρο γίνεται με τους Χαΐνηδες, το πρώτο του όχημά για να έρθει σε επαφή με ένα μεγαλύτερο και ετερόκλητο κοινό μέσα από τις περιοδείες τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2005 ηχογραφεί μαζί τους το δίσκο «Ο γητευτής και το Δρακοδόντι», όπου ερμηνεύει το «Συρτό του Ουρανού» ένα τραγούδι σε στίχους και μουσική του Δ. Αποστολάκη, καθώς και το δίσκο «Ο καραγκιόζης στη Γιουροβίζιον» το 2007. Σύντομα βρίσκεται κοντά στον Ross Daly συνοδεύοντας τον με το λαούτο.

Το 2009 κυκλοφορεί η πρώτη του προσωπική δουλειά «Το Σπαθί», με 12 τραγούδια. Το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου ερμηνεύεται από τον Ψαραντώνη. Το 2013 ακολουθεί ο διπλός δίσκος «Διττό: ο καύκος και η μέδουσα», με το δεύτερο μέρος να βασίζεται κυρίως σε αυτοσχεδιασμούς στο λαούτο. Πρόσφατα, κυκλοφόρησε η τελευταία του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Κόκκινες Πλάκες». Συνδυάζει τα στοιχεία που έχουμε δει στις προηγούμενες δουλειές του και εδώ μας παρουσιάζει κάτι περισσότερο συμπαγές, καθώς οι πειραματισμοί εισχωρούν στο παραδοσιακό στοιχείο και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο.

Σήμερα, εμφανίζεται με προσωπικά του πρότζεκτ που έχουν ως βασικό συστατικό τους αυτοσχεδιασμούς, αλλά και ως βασικός συνεργάτης του Ross Daly και του Βασίλη Σταυρακάκη. Συνεργάζεται επίσης με το μουσικό εργαστήρι «Λαβύρινθος» όπου παραδίδει σεμινάρια για μπουζούκι και λαούτο.

Περιγραφή

Ο Γιώργης Μανωλάκης είναι ένας από τους σημαντικότερους λαουτιέρηδες της Κρήτης. Με βασικό άξονα του τις παραδοσιακές μελωδίες και με κυρίαρχο συνοδοιπόρο του το λαούτο, με επιρροές από jazz, blues, gypsy ήχους και στοιχεία από τον Jimi Hendrix και τους Led Zeppelin, αυτοσχεδιάζει και ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο την κρητική μουσική παράδοση. Γεννημένος στο Ηράκλειο της Κρήτης, ξεκίνησε να παίζει λαούτο σε πολύ μικρή ηλικία. Στα πρώτα του βήματα συνεργάστηκε με τους Χαϊνηδες και τον Ψαραντώνη, ενώ σήμερα τον βλέπουμε δίπλα στον Ross Daly και τον Βασίλη Σταυρακάκη. Στο μουσικό εργαστήρι «Λαβύρινθος» παραδίδει σεμινάρια για μπουζούκι και λαούτο, ενώ παίζει επίσης μαντολίνο, τζουρά, μπαγλαμά, κιθάρα και μπουλγαρί. Μέχρι στιγμής έχει κυκλοφορήσει τρεις προσωπικούς δίσκους, με πιο πρόσφατο έργο του τις «Κόκκινες Πλάκες». Ο Γιώργος Μανωλάκης αποτελεί έναν δυναμικό εκπρόσωπο της νέας γενιάς Ελλήνων μουσικών και παρουσιάζει τη δική του προσέγγιση, με απόλυτο σεβασμό προς την καλλιτεχνική ιστορία του τόπου του.